ကြၽန္ေတာ္မသိခဲ့တာေတြက မူဆိုလီနီဟာ ဂီတနဲ႔အႏုပညာကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူ၊ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ေယာက္၊ ေရာမျမိဳ႕ထုတ္ U.Popolod' Italia သတင္းစာၾကီးရဲ့ အယ္ဒီတာ တစ္ေယာက္ဆိုတာ မသိခဲ့ဘူး။ ကမာၻေက်ာ္ စာေရးဆရာၾကီးမ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ ဘားနဒ္ေရွာ၊ တီအက္(စ္) အီလီေရာ့၊ အီဇာ ရာပြန္၊ ကဗ်ာစာဆို ယိက္(ခ္) တို႕ကလည္း မူဆိုလီနီကို ခ်ီးမြမ္းခဲ့ၾကတယ္။ ကမာၻေက်ာ္ ႏိုင္ငံေရးသမားၾကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဝင္စတန္ခ်ာခ်ီ၊ ခ်ိန္ဘာလိန္၊ မက္ေဒါနယ္၊ မဟတၱမဂႏၵီၾကီးတို႕လည္း မူဆိုလီနီကို ေလးစားၾကည္ညိဳသူမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ နာမည္ေက်ာ္ လန္ဒန္တိုင္း(စ္) သတင္းစာၾကီးဆိုရင္လည္း အျမဲတမ္း မူဆိုလီနီရဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ဦးစားေပး ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတာေပါ့။
မူဆိုလီနီတို႕ အႏုပညာဘယ္ေလာက္ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသလည္းဆိုရင္ တစ္ခါတုန္းတဲ့ သူက ႏိုင္ငံေတာ္အၾကီးအကဲဆိုေတာ့ တာဝန္နဲ႕ ေရာမျမိဳ႕ကေန မိုင္ ၂၈၀ ေဝးတဲ့ေနရာမွာ ေရာက္ေနတာေတာင္ တဂိုးရဲ့ "အႏုပညာ၏ အဓိပၸာယ္" ဆိုတဲ့ ျပပြဲကို တက္ခ်င္လြန္းလို႕ ကိုယ္တိုင္ကားေမာင္းျပီး တေလးတစား ေရာမကို ျပန္လာတက္ဖူးတယ္ လို႕ ဆိုတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို လန္ဒန္တိုင္း(စ္) သတင္းစာၾကီးကလည္း တေလးတစားနဲ႕ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ မူဆိုလီနီဟာ တဂိုးရဲ့ ရွန္တိနိေကတန္ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးအတြက္ အီတလီဂႏၴဝင္ဝတၳဳၾကီးမ်ားကို ေပးလွဴခဲ့ျပီး နာမည္ေက်ာ္ အီတာလွ်ံ ဗုဒၶက်မ္းစာပညာရွင္ တုက်ိ ကိုလည္း ခရီးသည္ပါေမာကၡအျဖစ္ ရွန္တိနိေကတန္ကို ေစလႊတ္ဖို႕ သေဘာတူညီခဲ့ပါတယ္။
မူဆိုလီနီကို ၁၈၈၃ ခုႏွစ္ အီတလီျပည္က ေက်းရြာတစ္ရြာမွာ ေမြးဖြားခဲ့ျပီး အေဖျဖစ္သူက ႏိုင္ငံေရးဝါသနာပါသူ ပန္းပဲဆရာတစ္ဦးျဖစ္ျပီး အေမကေတာ့ ေက်ာင္းဆရာမတစ္ဦးပါ။ မူဆိုလီနီ ငယ္စဥ္အရြယ္မွာ အေဖက ႏိုင္ငံေရးမွာပဲ သံသရာလည္ေနျပီး ဝင္ေငြနည္းပါးတဲ့ အတြက္ အေမရဲ့ ဝင္ေငြေပၚမွာသာ မွီခိုခဲ့ၾကရတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၁၉၀၂ မွာ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံမွာ သြားေရာက္ေနထိုင္ခဲ့ျပီး လူဆန္းျမိဳ႕မွာ ႐ုရွားေတာ္လွန္ေရးၾကီးေၾကာင့္ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္လာခဲ့ၾကရတဲ့ ျပည္ေျပးႏိုင္ငံေရး သမားမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ားနဲ႕ ေတြ႕ဆံုရာမွ ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္စားလာခဲ့ျပီး ပထမ ကမာၻစစ္ၾကီးျဖစ္ေတာ့ အီတလီႏိုင္ငံကို မဟာမိတ္ေတြဘက္က ဝင္ေရာက္ပါဝင္တိုက္ခိုက္ေအာင္ ႏိႈးေဆာ္ခဲ့သူတစ္ဦး၊ ကိုယ္တိုင္ သာမန္စစ္သားတစ္ဦးအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့သူတစ္ဦး ျဖစ္လာပါတယ္။
ပထမ ကမာၻစစ္ၾကီးျပီးေတာ့ ေရာမျမိဳ႕ထုတ္ U.Popolod' Italia သတင္းစာၾကီးရဲ့ အယ္ဒီတာ တစ္ေယာက္ျဖစ္လာရာမွ လူသိမ်ားလာျပီး ၁၉၂၂ မွာ အာဏာရခဲ့ပါတယ္။ မူဆိုလီနီကို တစ္ကမာၻလုံးမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ပညာရွင္မ်ားက အထူးေလးစားခဲ့ျပီး၊ အီတလီျပည္သူ အမ်ားစု ေလးစားၾကည္ညိဳသူ တက္သစ္စ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးအျဖစ္ ျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ မူဆိုလီနီကို ထိုအခ်ိန္က စစ္လိုလားသူ၊ ဖက္ဆစ္ဝါဒီ တစ္ဦးလို႕ အမ်ားစုက မျမင္ခဲ့ၾကဘူး။ သူ႕ရဲ့ ဖက္ဆစ္ဝါဒကိုလည္း အႏၲရာယ္လို႕ မျမင္ၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၃၆ မွာ အီသီယိုးပီးယားႏိုင္ငံကို ဝင္ေရာက္ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့ရာမွ တစ္ကမာၻလုံးက သူ႕ကို ဆန္႕က်င္ခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ၾကီးမွာေတာ့ မူဆိုလီနီ နဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ဟစ္တလာတို႕ဟာ ဥေရာပမွာ ဇာတ္သိမ္းခဲ့ရျပီး ကမာၻ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဖ်က္ဆီးခဲ့သူအျဖစ္ သမိုင္းမွာ က်န္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။
အႏုပညာ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး၊ အေျပာင္းအလဲ ႏွင့္ စိတ္သဘာဝ၊ လူတစ္ေယာက္ကို လူတစ္ေယာက္လို႕ သတ္မွတ္ႏိုင္ဖို႕ သူ႕ဘဝရဲ့ အစ၊ အလယ္၊ အဆုံး သုံးပိုင္းမွာ ဘယ္အပိုင္းက အေရးအၾကီးဆုံးလဲ ဆိုတာေတြကို စဥ္းစားေနမိလို႕ ဒီ အက္ေဆးေဆာင္းပါးေလးကို ေရးျဖစ္သြားပါတယ္။ မူဆိုလီနီၾကီး အတြက္ကေတာ့ အဆုံး မေကာင္းရွာဘူးေပါ့ဗ်ာ။
ခ်မ္းညီခ်ိဳ
26-01-2010
No comments:
Post a Comment